وقتی صحبت از سلامت دهان و دندان می‌شود، هیچ‌چیز به اندازه داشتن ژن خوب و تغذیه سالم و عادات درست مسواک‌زدن نمی‌تواند سلامتی دندان‌هایتان را تضمین کند. اما آیا می‌دانید چطور باید بهترین ابزارها را برای سلامتی دندان‌هایتان انتخاب كنید تا عمری طولانی‌تر و ظاهری زیباتر داشته باشند؟ با دكتر فرزانه بزرگی، دندانپزشك عمومی، درباره ابزارهای لازم جهت حفظ سلامت دهان و دندان گفت‌وگو كردیم و مشخصات مسواك خوب، خمیردندان مناسب، دهانشویه و نخ‌دندان ایده‌آل را پرسیدیم كه در ادامه می‌خوانید.
مسواك مناسب شما كدام است؟
برای حفظ سلامت دندان هیچ ابزاری مؤثرتر از مسواك نیست. شاید واقعا از مسواك‌زدن خوشتان نیاید یا تنبلی كنید اما روزی 2دقیقه استفاده از این ابزار می‌تواند از هزینه‌های سنگین دندانپزشكی و خرابی‌های جبران‌نشدنی دندان‌هایتان جلوگیری كند. مسواك‌ها انواع مختلفی دارند. باید ببینید جنس دندانتان چیست و از مسواك چه انتظاری دارید تا متناسب با آن، مسواك خود را انتخاب كنید. براساس زبری یا نرمی، مسواك‌ها به 3 دسته نرم، متوسط و سخت تقسیم می‌شوند. افراد عادی كه دندانهای سالمی دارند، بهتر است از مسواك‌های متوسط (Medium) استفاده كنند. اما اگر بیماری لثه دارید باید حتما از مسواك نرم استفاده كنید و درصورتی كه به هر دلیلی لثه‌هایتان سخت شده‌اند یا از داروهایی استفاده می‌كنید كه لثه‌هایتان را متورم و سفت می‌كنند (مثل داروهای صرع)، باید مسواك سخت (Hard) تهیه كنید. مسواك‌های برقی هم مناسب افراد ناتوان، بیمارانی كه در بستر به‌سرمی‌برند یا كودكانی است كه به مسواك‌كردن علاقه‌ای ندارند. نكته‌ای كه باید دقت كنید این است كه هر 3 ماه یك‌بار مسواكتان را عوض كنید.
انتخاب یك خمیردندان خوب
مسواك مناسب به تنهایی كارساز نیست و باید از خمیردندان مناسب هم استفاده كنید. خمیردندان‌ها انواع مختلفی دارند كه البته به خاصیت آنها مربوط می‌شود، نه رنگ و طعم‌شان. اما از میان انواع خمیردندان هر كدام به چه كاری می‌آیند؟
ضد‌پوسیدگی: این خمیردندان‌ها حاوی فلوراید هستند و اگر به‌طور منظم استفاده شوند، می‌توانند ریسك پوسیدگی دندان را به‌شدت كاهش دهند.
سفیدكننده: این خمیردندان‌ها دارای مواد ساینده و پاك‌كننده قوی هستند كه موجب تمیزی، سفیدی و شفافیت دندانها می‌شوند اما فقط برای دندانهای سالم و بدون پوسیدگی مناسبند چون مواد شیمیایی قوی آنها ممكن است عاج دندان را هدف قرار دهند.
ضدحساسیت: این خمیردندان‌ها مخصوص افرادی هستند كه دندانهای حساسی دارند و با خوردن بستنی یا آب یخ و یا چای داغ، دندانشان درد می‌گیرد. نكته مهم اینكه خمیردندان‌های ضدحساسیت برای استفاده دائمی نیستند. باید 2 هفته از این خمیردندان‌ها استفاده كنید و بعد از آن تا چند هفته با خمیردندان معمولی دندان‌هایتان را بشویید.
ضد‌جرم: این خمیردندان‌ها كه مخصوص افراد سیگاری معرفی می‌شوند، سایندگی بالایی دارند و اگر مرتب از آنها استفاده شود، باعث حساسیت و درد دندان می‌شوند. آن را یك یا 2 بار در هفته به‌كار ببرید.
دسترسی به دورترین نقاط دهان
برای تمیزكردن پنهان‌ترین یا دورترین نقاط دندان‌هایتان هیچ‌چیز به اندازه نخ‌دندان مفید نیست. نخ‌دندان كمك می‌كند تا خرده‌های غذا از لای دندانهای به هم چسبیده شما بیرون بیایند و هم دهانتان بوی بد نگیرد، هم دندان‌هایتان دچار پوسیدگی نشوند. با عبور دادن نخ‌دندان از میان دندانها، كناره‌های دندان به‌خصوص در نواحی نزدیك به لثه، از مواد فاسدكننده پاك می‌شود.بهترین نخ‌دندان برای هر فرد، نخی است كه به راحتی از بین دندان‌هایش عبور كند و رشته‌رشته یا پاره نشود. اگر دندان‌هایتان روكش شده‌اند، بریج كرده‌اید یا پلاك ثابت ارتودنسی دارید، بهتر است از نخ دندانهای پرزدار استفاده كنید. این نخ‌دندان‌ها یك قسمت نایلونی مقاوم دارند كه كمك می‌كند در بخش‌های سخت دندان یا وسایل دندانی استفاده كنید.اگر دندان‌هایتان خیلی به هم فشرده هستند، ممكن است نخ‌های معمولی به سختی لای آنها بروند. بنابراین باید به داروخانه بروید و نخ‌دندان موم‌دار بخرید. بهترین زمان استفاده از نخ‌دندان درست هنگام مسواك‌زدن است؛ یعنی وقتی شروع به مسواك‌زدن كردید و هنگامی كه كف خمیردندان در دهانتان است.
غیرقابل نفوذ با دهانشویه
محلول‌های دهانشویه بیشتر برای ضدعفونی كردن دهان و رفع بوی بد آن استفاده می‌شوند. در واقع دهانشویه‌ها كمك می‌كنند تا شما در دهانتان احساس تازگی، خوشبویی و سبكی داشته باشید. این محلول‌ها یا آرایشی و بهداشتی هستند و یا درمانی. دهانشویه‌های آرایشی و بهداشتی، كمی الكل دارند و كارشان همین‌هایی است كه گفتیم. اما دهانشویه‌های درمانی پیشرفته‌تر هستند و باید توسط پزشك تجویز شوند. دهانشویه‌های درمانی علاوه بر خواص دهانشویه‌های آرایشی، مانع برخی بیماری‌ها مثل پلاك دندان، دردهای دندان و پوسیدگی می‌شوند. آنها التهاب لثه شما را از بین می‌برند. اما نكته مهم این است كه دهانشویه‌های درمانی را نباید به‌مدت طولانی استفاده كرد چون باعث به هم خوردن تعادل باكتری‌های مفید در دهان شده و دندانها را تخریب می‌كنند.
اشتباه رایج این است كه برخی افراد دهانشویه را برای درمان آفت استفاده می‌كنند، درحالی‌كه تركیبات این محلول‌ها هیچ تأثیری در از بین بردن ویروس آفت ندارد. اشتباه رایج دیگر این است كه برخی دهانشویه را جایگزین مسواك یا نخ‌دندان می‌كنند اما باید بدانید كه دهانشویه به‌تنهایی كارساز نیست.برای استفاده از دهانشویه ابتدا باید دندانها را مسواك زد و نخ‌دندان كشید، سپس می‌توان به‌مدت 20ثانیه دهانشویه را در داخل دهان غرغره كرد و دور ریخت.
